Aile danışmanlarına olan ihtiyaç ve aile danışmanlığı mesleğine olan talep artarken şu soru gündeme gelir: Aile danışmanlığı konuları nelerdir? Aile danışmanlarına ihtiyaç duyulan konuları, aile danışmanının görevlerini yazdık.
Bir ülkenin kalkınması, toplumun gelişmişlik düzeyiyle önemli ölçüde ilgilidir. Toplumun gelişmesinde en kritik unsur ise doğru aile yapısıdır. Aile danışmanlığı hizmeti tam da bu noktada devreye girer. Aile danışmanlığı hizmetinin aileye katkısı yadsınamaz. Bu gerçekten yola çıkarak aile danışmanlığının daha çok yaygınlaşması gereken bir hizmet olduğunu söyleyebiliriz.
Aile ve Çift Terapisi Konuları
Aile danışmanlığı sürecinde aile danışmanından hizmet alan bir aile, terapi almadan öncekinden daha iyi iletişim kurabilir. Birbirinin düşüncesine katılmadığını ifade ederken incitici sözler kullanmaktan kaçınır. Birbirlerini taktir eder. Fiziksel veya psikolojik ihtiyaçlarını karşılar. Kısacası daha iyi eş, daha iyi ebeveyn, daha iyi evlat olmanın en önemli gerekliliklerini yerine getirebilir.
Aile danışmanın danışmanlık hizmeti verdiği ailelerin güçlü, sağlıklı olabilmesi aile danışmanlarının, bireysel danışmanlık hizmetlerinden farklı olarak aileyi sistem olarak görmelerinden kaynaklanır. Aile danışmanları, terapi seanslarında farklı aile danışmanlığı teknikleri kullanır. Nitekim bu teknikler ve yaklaşım üzerine eğitimlidir.
Aile danışmanlarının aile içindeki iletişim için olumlu etkisinin bu denli büyük olmasında aile danışmanının kişisel özellikleri de etkilidir. Aile danışmanlığında problem çözme becerilerine sahip olmak, etkili iletişim kurabilmek, empati yapabilmek, motivasyonun yüksek olması kritik önem taşır. Öyle ki, krizi yönetemeyen önyargılı ve empati kuramayan bir bireyin ne aileye ne de bir bireye yardımcı olabilmesi beklenemez.
Gelelim aile danışmanlarına başvurulan konulara. Aile danışmanlarına genellikle çocuklu ailelerin başvurduğu düşünülür. Oysa evlenmek üzere olup evlilik öncesi endişeleri veya sorunları olan çiftler, tek ebeveynli aileler de bu hizmeti almak üzere başvuruda bulunabilir. Çift terapisinde amaç ilişkideki sorunların kaynağını bulup sorunların çözülmesini sağlamaktır. Çocuklu ailelerde aile üyelerinin her birinin sorunu birbirine bağlı olarak görülür ve çözüm sağlanır.
Aile danışmanlığı çalışma alanları olarak da ifade edebileceğimiz aile danışmanlığı konuları şu şekildedir:
- Ailedeki rol çatışması
- Karı koca anlaşmazlığı
- Hastalık, ölüm gibi ağır olayların etkisi
- Annenin gebeliği ile başlayan süreçteki değişimlerin etkisi
- Ekonomik krizin sebebiyet verdiği huzursuzluklar
- Çocukların herhangi bir nedenle evden ayrılması
Bir aile danışmanı aile sisteminde krize sebebiyet veren her tür olay için danışmanlık hizmeti verir. Aile terapisti tavsiye arayışındakilerin en çok merak ettiği konulardan biri de çift terapisi hizmetleri veren aile danışmanlarının, çift ilişkilerinde yaşanan sorunların çözülmesine yardımcı olmak için çiftlere hangi soruları yönelttiğidir.
Aile danışmanları, aile bireylerinden çocukluğu, geçmişi hakkında bilgi edinmeye çalışır. Bu bilgiler sayesinde evliliği ve çatışmaları anlayarak aileye yardımcı olmaya çalışır. Çift terapisinde sorulacak sorular genel olarak şu şekildedir:
- Kararları çoğunlukla hanginiz alır?
- Eşinizin hangi davranışından rahatsızsınız?
- Evlenmeden önce evlilik hakkında ne düşünüyordunuz? Şimdi evlilik hakkında ne düşünüyorsunuz, evliliğinizin hedefi nedir?
- Geçmişte yaşadığınız ilişkiler nasıldı, kötü deneyimleriniz oldu mu?
- Eşinize güveniyor musunuz, yoksa güvenmekte zorluk çekiyor musunuz?
- Ebeveynlik konusunda uyuşamadığınız, anlaşmazlığa neden olan konular var mı?
- Birbirinizle nasıl iletişim kurmayı tercih edersiniz?
- Tartışmaktan kaçındığınız konular var mı?
- Ekonomik sorunlarla nasıl başa çıkıyordunuz?
- Eşiniz sizin için endişelenir mi? Endişelendiği anlarda nasıl davranır?
Aile Terapisi Nasıl Yapılır?
Aile danışmanlığı aileyi sistem olarak görmeyi gerektirir. Dolayısıyla aile danışmanı aile bireylerine yönelttiği döngüsel sorularla sistemi tanımaya çalışır. Görüş farklılıklarını açık hale getirmek, danışanın gözlemci rolüne bürünerek büyük resmi görmesini sağlamak için nedenlerden çok iletişim biçimlerini öğrenmeye çalışır.
Aile danışmanlarının danışmanlık süreci ön değerlendirmeyle başlar. Aile danışmanı bu süreçte samimiyet ve profesyonellik arasında denge kurar ve empatik iletişim kurar. Danışmanlığın ilk evresinde aile bireylerinin, problemin temelini görüp probleme katkılarını fark etmelerini sağlar. Aile bireylerini aile ortamında değişiklik yapmaya yönlendirir.
Aile danışmanları, danışmanlığın orta evresinde aile üyelerinin etkileşime girmesini sağlar. Zaman zaman mizaha başvururarak gerginliği azaltır. Son evrede ise sürecin amacına ulaşıp ulaşmadığını sorgular. Aile danışmanları, farklı aile danışmanlığı kuramları ile hizmet verdiği bu süreçte şu zorluklarla karşılaşabilir:
- Seanslara geç gelinmesi
- Seansların terk edilmesi
- Seansta tartışma çıkması
- Sorunların eksik anlatılması
- Seanslara devam edilmemesi
Aile danışmanı; mesleki becerileri, yönetsel becerileri, algısal becerileri ve değerlendirme becerileriyle tüm bu sorunların üstesinden gelir.
Devlet Hastanesinde Aile Terapisi Var Mı?
Aile danışmanlarına olan ihtiyacın arttığından bahsetmiştik. Esasında bu durum hem kamu hem özel sektör için geçerli olmakla birlikte aile terapistleri daha çok özel sektörde istihdam edilir. Bu durumun nedeni devlette aile danışmanlığı yapmanın tam anlamlıyla mümkün olmamasıdır. Bireylerin aile danışmanı unvanıyla kamu sektörüne atanması ve aile danışmanlığı yapması henüz mümkün değildir.
Aile danışmanlığı sertifikası olan aile danışmanlarının kamu sektöründe mesleğini icra edebilmesi, ancak mezun olduğu bölüm için açılan kadrolara başvuruda bulunmasıyla mümkün olur. Bunun için de terapistin KPSS’ye (Kamu Personeli Seçme Sınavı) katılarak bölümünün gerektirdiği kadar yüksek puan alması gereklidir.
Kamu sektöründe aile danışmanlığı yapmanın en iyi yolu Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) kapsamında; 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/B statüsünde istihdam etmek üzere yapılan sözleşmeli personel alımlarını takip etmek ve başvuruda bulunmaktır.
Kamuda aile danışmanlığı yapmanın zor olması aile danışmanlarının hevesini kırmamalıdır. Nitekim aile danışmanlığı dahil her meslekte mesleki gelişimi sağlayabilmenin, kariyer planı yaparak yetenekleri gösterebilmenin en iyi yolu özel sektörde faaliyet gösteren kurumlarda çalışmaktır. Aile danışmanları nelerde çalışır sorusuna yanıt niteliğindeki kurumlar ise şunlardır:
- Rehabilitasyon ve Özel Eğitim Merkezi
- Aile mahkemeleri (bilirkişi)
- Kadın ve aile sağlığı merkezleri
- Bakanlıkların il merkez müdürlükleri
- Özel aile danışma merkezi
- Belediyelerin aile ve toplum sağlığı merkezleri
- Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü’ne (SHÇEK) bağlığı aile danışmanlığı merkezleri
Aile Danışmanlığı Merkezi
Bahsettiğimiz kurum ve kuruluşlarda istihdam fırsatı yakalayamayan veya deneyimini kendi özel aile danışma merkezi için kullanmak isteyenler aile danışmanlığı merkezi açar. Aile danışmanlığı merkezi açmak için gereken şartlar şu şekildedir:
- Türk vatandaşı olmak
- Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak
- Kasıtlı suç işleme gerekçesiyle 1 yıl veya daha uzun süreyle mahkum olmamak
- Aile danışmanlığı sertitikasına sahip olmak (Aile danışmanlığı eğitimi sertifika programı için şu bölümlerden mezun olmak gereklidir: Sosyal Hizmetler, Çocuk Gelişimi, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik, Sosyoloji, Psikoloji, Hemşirelik, Tıp.
Aile danışma merkezleri açılış izni için aile danışmanlarının, faaliyet gösterecekleri il müdürlüğüne başvuruda bulunarak başvuru belgelerinin yer aldığı dosyayı teslim etmesi gerekir. Dosyada eksiklik veya usulsüzlük olması durumunda başvuru dosyası yenilenir. Denetim ve inceleme ekibi yaptığı inceleme sonucunda hizmetin verilmesi için herhangi sorun tespit etmezse aile danışmanı merkezi açılış izin belgesi adrese teslim edilir.
Sonuç olarak;
Aile danışmanlığı konuları nelerdir ve aile danışmanları nerelerde çalışır gibi soruları yanıtlayarak aile danışmanlığı hizmetine ihtiyaç duyulan konulara açıklık getirdik. Aile danışmanlığı yapmak için öncelikli koşul üniversite onaylı veya MEB onaylı aile danışmanlığı sertifikası almaktır. Siz de aile danışmanı olmak istiyorsanız aile danışmanlığı eğitimi ve aile danışmanlık sertifikası hakkında detaylı bilgi için eğitim sayfamızı incelemelisiniz.
